In Nederland wonen 2,5 miljoen mensen met een beperking. Dat is 15 tot 20% van alle inwoners. ‘En zij moeten het ook gewoon leuk hebben en kunnen genieten,’ vindt Sylvia Fleuren, wethouder Toerisme en Recreatie in Berg en Dal. Sylvia is mede-initiatiefnemer en enthousiast aanjager van Zorgeloos op Vakantie in het Rijk van Nijmegen, waar recreatie en toerisme sinds de start in 2017 een stuk toegankelijker zijn geworden. En er zijn nog volop initiatieven.
In Berg en Dal zijn verschillende grote zorginstellingen. ‘Misschien is inclusiviteit daardoor vanzelfsprekender hier,’ denkt Sylvia. ‘Wij zijn al generaties bezig om mensen met een beperking mee te laten doen. Op straat, in winkels en restaurants; iedereen is gewend om met elkaar te leven. En we hebben een prachtige gemeente, waar we jaarlijks 2 miljoen dagrecreanten ontvangen en 450.000 overnachtingen verzorgen. Daar willen we ook mensen met een beperking van laten meegenieten.’
De ideeën daarvoor ontstonden ongeveer tegelijkertijd met RvN@, het innovatienetwerk Rijk van Nijmegen. Dit is een samenwerking van bedrijven, inwoners en maatschappelijke instellingen. ‘Bij hen hebben we onze ideeën gepitcht en er was animo voor. Zo werd Zorgeloos op Vakantie een écht regionaal project met veel draagvlak onder ondernemers, bewoners en instellingen.’
‘We doen het echt met elkaar’
Zorgeloos op Vakantie is een samenwerkingsproject van verschillende partijen: gemeenten, Wmo-adviesraden, Stichting Ongehinderd, zorgmakelaars, Toerisme VAN en ondernemersorganisaties, waaronder Stichting Toerisme en Recreatie (STER), belangenbehartiger voor de toeristisch-recreatieve ondernemers in Berg en Dal. In deze gemeente hebben al 70 van de circa 100 ondernemers in de sector stappen gezet om fysiek toegankelijk te worden. Manager Erik de Gans vindt het niet gek dat zoveel bedrijven zich inzetten voor toegankelijkheid: ‘Ondernemers zijn per definitie klantgericht en willen altijd nieuwe doelgroepen bereiken. Zelfs in coronatijd waren ze bezig met toegankelijkheid. Of misschien wel júist in coronatijd: om de blik weer even op de toekomst te richten. Bovendien doen we het echt met elkaar. Dat inspireert en maakt innovatief. Want niet alles kan altijd. Maar dat hoeft ook niet: als een deur officieel 1 cm te smal is, betekent dat niet meteen dat er geen rolstoel doorheen kan. Vaak kun je met minimale aanpassingen maximaal resultaat halen.’
Zo laagdrempelig mogelijk
De afgelopen 4 jaar is veel geïnvesteerd in het fysiek toegankelijk maken van recreatieve en toeristische plekken. Sylvia: ‘Als ondernemer kun je een zelfscan doen van Ongehinderd en MKB Toegankelijk. Dan krijg je meteen ook praktische tips voor hoe je eenvoudig je toegankelijkheid vergroot. Je kunt je ook laten toetsen door een inspecteur van Ongehinderd; 70 bedrijven in onze gemeente hebben dat al laten doen en nog eens 68 in het Rijk van Nijmegen. Zij zijn nu te vinden in de app en op de website van Ongehinderd, met meer dan 100.000 gebruikers die willen weten in hoeverre een locatie toegankelijk is.’
Zorgeloos op Vakantie wil toegankelijkheid zo laagdrempelig mogelijk maken voor ondernemers. Met financiële ondersteuning maar ook door goed verwachtingenmanagement. ‘Je hóeft geen grote aanpassingen te doen om toch toegankelijk te zijn voor een grote groep mensen. Van een kleine B&B kun je niet vragen toegankelijk te worden voor mensen met een ernstige handicap – hoewel we overigens ook mensen met een grotere zorgvraag een zorgeloze vakantie kunnen bieden dankzij onze samenwerking met een zorgmakelaar.’
Bewustwording
‘Toegankelijkheid zit juist vaak in kleine dingen: geen pedaalemmer in het rolstoelvriendelijk toilet maar eentje die met de hand is te bedienen, een reliëf op de 5-toets van de betaalautomaat of alvast een stoel weghalen van tafel als je weet dat er een klant komt in een rolstoel. Bewustwording is dan ook een belangrijk speerpunt van Zorgeloos op Vakantie. Daarvoor hebben we onder meer in 2021 de e-training Een gastvrije ontvangst voor iedereen in het Rijk van Nijmegen gelanceerd. Hierin leer je hoe je kunt omgaan met gasten die net een andere benadering wensen en krijg je tools en tips om aan de slag te gaan met toegankelijkheid.’
‘Je laat zien dat je écht gastvrij bent’
Rosanne en Tom Belgers weten uit eigen ervaring met hun familie hoe lastig het kan zijn een overnachtingsplek te vinden die toegankelijk is voor iemand met een beperking. Dus bij de bouw van groepsaccommodatie en hotel Heuvelrijk in Groesbeek hielden ze daar al rekening mee. Inmiddels hebben ze het Zilveren keurmerk van Ongehinderd. En blogster Eelke, die een spierziekte heeft en in een rolstoel zit, heeft hier heerlijk gedroomd. ‘Je wilt mensen niet uitsluiten,’ vertelt Rosanne. ‘En al zeker niet als je groepen ontvangt, zoals wij. Bij groepen van 30, 40 mensen is de kans groot dat er iemand tussen zit die niet alles zomaar kan. Dan is het goed dat je kunt laten zien dat je écht gastvrij bent en iedereen welkom is.’
Na 4 jaar durft Sylvia met een gerust hart te zeggen dat iedere ondernemer in haar gemeente op de hoogte is van Zorgeloos op Vakantie en nadenkt over toegankelijkheid. ‘De sneeuwbal is gaan rollen! Ik hoop dat over een paar jaar heel Nederland ons kent als toegankelijke regio én een voorbeeld aan ons neemt. Zodat mensen met een beperking overal weten: hier doe je mee!’
Volop plannen
Erik de Gans: ‘We hebben we al veel bereikt én nog volop plannen. Zo zijn we bezig met het ontwikkelen van arrangementen, zoals de ‘Vierdaagse zonder beperking’: 4 dagen zorgeloos genieten in Berg en Dal. Met Pasen 2022 komt het op de markt. En we zijn in gesprek met een touroperator die gespecialiseerd is in reizen voor mensen met een beperking. Vanaf 2022 staan onze accommodaties in de reisgidsen.’
